Елена Афанасьевна Архипова
Арбитовед, филологическай наука кандидата
Арбитовед, филологическай наука кандидата
Саха сирин суруйааччыларын сойууһун чилиэнэ, П.А.Ойуунускай аатынан Саха театрын литературнай-драматическай чааһын салайааччыта
И.М.Сосин аатынан киин бибилэтиэкэтин кылаабынай библиограба, СӨ култууратын туйгуна
И.М.Сосин аатынан киин бибилэтиэкэтин методиһа,СӨ култууратын туйгуна
Киирбит үлэлэри барытын көрөн дьүүллүүр сүбэ
маннык түмүгү таһаарда:
(Төҥүлү)
«Мин дойдум Мэҥэ Хаҥалас»
(Хочо)
«Мэҥэлэр хайа үрдүгэр»
(Аллараа Бэстээх)
“Мин дойдум, мин Мэҥэм”
Мин дойдум Мэҥэ - Хаҥалас
Дойдубар өрөгөй күнүгэр
Саргылаах санаабын ыытабын,
Дохсуннук дуорайар тойукпар
Дьолунан, үөрүүнэн туолабын.
Илгэлээх сиргиттэн тирэнэн
Сүһүөхпүн, тэтиммин ылбытым,
Уйгулаах уугуттан иһэммин
Күүстэнэн - уохтанан турбутум.
Сыралҕан уоттардаах күҥҥүттэн
Иҥиирдиин - ситиилиин сиппитим,
Көй ыраас салгыҥҥын тыынаммын
Көҥүлгэ дьулуурдаах буолбутум.
Кыайыылаах - хотуулаах ааккынан
Олуктаах суолларбын уурабын,
Килбиэннээх дьоҥҥунан киэн туттан
Хорсуннук хардыылаан иһэбин.
Олохпор айанныыр аартыгым
Эн сырдык ааккынан арыллар,
Күн баҕам, айарым - тутарым
Арчылыыр алгыскар түстэнэр.
Төрөөбүт бу сирдээх буоламмын
Силиспин түһэрэн турабын,
Көтүтэр силлиэни бохсоммун
Удьуорбун салҕатан иһэбин.
Эн миэхэ ийэлии эмсэхтиир
Төрүт сир сүмэтин биэрэҕин,
Аҕалыы ис куппун төлөннүүр
Саҕыллар уохтары иитэҕиҥ.
Ханна да буолларбын, мин дойдум,
Сүрэхпэр чугаскын эн миэхэ,
Соргулаах ситиһиим, мин кыайыым
Ананар, бу Мэҥэ - Хаҥалас, эйиэхэ!
Лидия Андросова
Тохсунньу 25 күнэ, 2025 сыл.
Төҥүлү.
Мэҥэлэр - хайа үрдүгэр
Мин Мэҥэм сиригэр күн уота
Күлүмнүү, чаҕылла кутуллар,
Мин Мэҥэм сиригэр дьэ, хата,
Күүрээннээх олохпут оргуйар!
Түҥ былыр бааллара боотурдар -
Көмүскэс санаалаах хоһууттар,
Тайыынан, оҕунан киирсиһэр
Кутталы билбэтэх эрэттэр.
Баар этэ батталы утарбыт
Баһылай Манчаары убайбыт -
"Уол оҕо мохсоҕол" диэн ааттаах,
Укулаат тимиртэн батастаах!
Мэҥэҕэ төрүүллэр дьоруойдар,
Мэҥэттэн тахсаллар чулуулар:
Аатырбыт улахан артыыстар,
Айхаллаах үлэлээх маяктар!
Күн бүгүн Мэҥэбит чэчириир,
Күүрээннээх үлэнэн тигиниир,
Бу манан тимир суол сыыйыллар,
Барҕарыы туоната арыллар!
Мэҥэлэр, түмсүөҕүҥ биир сыалга,
Барааттаан барыаҕыҥ сайдыыга -
Буолуоҕуҥ хайабыт үрдүгэр,
Баай - талым олохпут күөнүгэр!
Варламова-Прокопьева Елена Петровна,
"Таммахтар" айар холбоһук.
"Мин дойдум, мин Мэҥэм"
Мин дойдум ,мин Мэҥэм
Төрөөбүт алааһым !
Сүрэхпэр уостубат
Мин күүстээх тапталым,
Мин дойдум, мин Мэҥэм
Тулуурдаах норуотум!
Үлэттэн чаҕыйбат
Киэҥ туттар сулуһум
Мин дойдум, мин Мэҥэм
Улуукан тутуулар !
Олоххо тардыһар
Чаҕылхай сүүрэннэр
Мин дойдум, мин Мэҥэм
Мин герой дьоннорум !
Өстөөҕү утарбыт
Батталы тохтоппут !
Мин дойдум, мин Мэҥэм
Мин эдэр ыччатым !
Эрэллээх , сайдыылах
Кэскиллээх көлүөнэм!
Иванова Татьяна Григорьевна
Аллараа Бэстээх. Олунньу ый 2025 с.
Кыттааччыларбытыгар барыгытыгар махтанабыт!
Тапталлаах дойдубут үүнэ-үрдүү, сайда-чэчирии турдун!